Ewolucja kompetencji w finansach. Rola AI i nowych technologii

Pod koniec września AICPA & CIMA wraz z Ambasadą Brytyjską w Warszawie zorganizowały wydarzenie pt. „Future of Finance Frontiers: Navigating the Technology (AI) Revolution in Finance”, którego patronem medialnym był Personel i Zarządzanie.

Spotkanie otworzyła Jennifer Tyldesley, Radczyni Minister ds. gospodarczych w Ambasadzie Brytyjskiej w Warszawie, która zwróciła uwagę, na ogromne możliwości, jakie stwarza sztuczna inteligencja (AI), przypominając też o wyzwaniach z nią związanych. Dodała, że jest to obszar, w którym Wielka Brytania podejmuje inicjatywę, np. poprzez organizację pierwszego globalnego AI Safety Summit, który odbył się na jesieni ubiegłego roku, oraz stworzenie AI Safety Institute. 

Głos zabrał też Jakub Bejnarowicz, Dyrektor Regionalny na Europę, AICPA & CIMA, witając gości i zapowiadając dyskusję panelową nt. wykorzystania nowych technologii do uzyskania strategicznych przewag konkurencyjnych. Wstępem do panelu była prelekcja Barry’ego Melancona CPA, CGMA, Prezydenta i CEO American Institute of CPAs oraz CEO Association of International Certified Professional Accountants. Barry wprowadził uczestników w temat rewolucji technologicznej w finansach podkreślając, że technologia jest katalizatorem innowacji i rozwoju biznesu. Zmienia się także rola finansów. „Tempo zmian napędzanych technologią jest bezprecedensowe” – zaznaczył. „Ewolucja kompetencji w finansach musi teraz znaleźć się na pierwszym planie, obejmując zarówno analizę danych, technologię i automatyzację, jak i tzw. power skills XXI wieku.” 

Power skills – często nazywane umiejętnościami miękkimi, co może mylnie sugerować, że są one mniej istotne niż umiejętności techniczne – są aktualnie niezbędne w każdej firmie i w każdym zespole, będąc fundamentem współpracy, przewodzenia i adaptacji do ciągle zmieniającej się rzeczywistości biznesowej. Są niezastąpione np. w relacjach z interesariuszami i tworzeniu nowych modeli biznesowych. Takie umiejętności jak krytyczne myślenie i rozwiązywanie problemów, w tandemie z wykorzystaniem nowych technologii, są kluczowe dla zarządzania aktywami niematerialnymi i procesu redefiniowania wartości. Liderzy biznesu i finansów mają wyjątkową szansę, by włączyć się w budowanie przyszłości, o czym świadczą też wyniki badania AICPA & CIMA „Future of Finance 2.0”. Jedyny warunek – finansiści muszą zmienić zestaw swoich umiejętności. I to szybko – podkreślał Barry.

Dr hab. Monika Łada, Profesor Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, przytoczyła kilka słów-kluczy, które obrazowo opisują zmiany zachodzące w edukacji profesji finansowo-księgowej: wielowymiarowość i interdyscyplinarność, fokus na projektowanie i rozwijanie procesów finansowych oraz nowe podejście do kształcenia w odpowiedzi na zmieniające się środowisko pracy profesjonalistów i zjawisko nauki przez całe życie (lifelong learning). Anna Trojanowska-Junell ACMA, CGMA, członek CIMA Council zwróciła uwagę na dwa kolejne istotne zagadnienia: hiper-automację, która nastąpiła w wyniku wykorzystania sztucznej inteligencji umożliwiającej skokowe przyspieszenie automacji oraz trend redefiniowania wdrożonych w organizacjach procesów pod kątem możliwości, jakie daje technologia. 

„Żyjemy w czasach, w których technologia, a w szczególności AI, głęboko kształtuje biznes i sposób, w jaki działają organizacje. Wprowadzając nowe technologie, warto jednak pamiętać, że dojrzałość technologiczna firmy odzwierciedla się w systemach jakich pracownicy używają na co dzień i na ile są one przyjazne użytkownikom” – dodała Anna. „Technologia ułatwia życie, pozwalając nam pracować mądrzej, jednocześnie często wspiera politykę ESG w firmie”.

“W obecnych czasach systemy informatyczne nie są odizolowane od biznesu, są jego integralną częścią” – podkreślił Maciej Sej ACMA, CGMA, ERP Solution Architect. „Rozwinięte organizacje nie mogą funkcjonować bez zaawansowanych systemów ERP (Enterprise Resource Planning). Z jednej strony mamy zapotrzebowanie biznesu na integrację różnych obszarów działalności z wykorzystaniem technologii, a z drugiej strony IT może generować całkowicie nowe obszary biznesowe, czego dowodem jest dynamiczny rozwój e-commerce w czasie pandemii” – dodał.

Vikram Chellani, Head – Finance Transformation for Continental Europe, HSBC, Kraków, podał receptę na wdrażanie rozwiązań technologicznych w organizacji, dzięki którym zyskają one komercyjną orientację, co przyniesie biznesowi namacalne korzyści z transformacji technologicznej. Jego zdaniem niezwykle ważne jest zastanowienie się, jak technologia będzie wykorzystywana i skalowana, i w jakiej perspektywie czasowej ma szansę przynieść oczekiwane rezultaty. Konieczne jest przeprowadzenie tzw. standaryzacji procesów i usprawnienie ich z pomocą technologii. Należy przyjrzeć się, co można przestać robić, co można uprościć i ujednolicić, i jak można to zautomatyzować. Przy czym transformacja nigdy nie ma końca, to ciągły proces. 

Jak zauważył Maciej Sej, możliwości technologiczne już przekraczają nasze oczekiwania i wyobrażenia. Pytaniem pozostaje „czego tak naprawdę potrzebuje biznes”. I to do specjalistów ds. finansów – jako zaufanych partnerów biznesowych – należy ocena, z jakich technologii warto skorzystać, w jakim celu i dla jakich korzyści, oraz co tak naprawdę jest wykonalne i dostępne dla organizacji. „Wdrażanie nowych technologii w organizacji jest związane nieodłącznie z kosztami. Należy więc zawsze mieć na względzie wymierne korzyści, zanim się zdecydujemy na zaawansowane rozwiązania technologiczne – podkreślał. 

Szczególną uwagę na kwestię zaufania zwracał też Barry Melancon. „Rosną różnego rodzaju wyzwania związane z kapitałem ludzkim, także w kontekście AI, ale wzrasta jednocześnie i umacnia się pozycja profesji finansowej jako zaufanego doradcy. I to w świecie coraz bardziej pozbawionym zaufania, w obliczu gasnącej wiary w instytucje, media, rządy, religie, internet i media społecznościowe”. A przed nami kolejne nieuniknione zmiany – zapowiadał Barry. W perspektywie kilkudziesięciu lat oscylujące już nawet nie tylko wokół definicji pracy i kompetencji niezbędnych w przyszłości, ale scenariuszy dotyczących przyszłości społeczeństwa i samej roli człowieka we wszechświecie.